တရုတ္မွာၿဖစ္တဲ႔ မြတ္စလင္ အဓိကရုန္းအေပၚ တုိင္းမ္ မဂၢဇင္းမွ ေဖာ္ၿပခ်က္

အီဂ်စ္မွာရွိတဲ႔ မြတ္စလင္မ္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကို ဓါးနဲ႔ထုိးသတ္မႈ ၿဖစ္ပြားခဲ႔တယ္။ ဒီကိစၥဟာ မြတ္စလင္ကမာၻကို ေဒါသ ၿဖစ္ေစခဲ႔ၿပီး ဂ်ာမဏီအစိုးရထံကေန
တရားဝင္ ေတာင္းပန္ၿခင္းကိုအလိုရွိခဲ႔ၾကတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အဲ႔ဒါနဲ႔ နွစ္ပတ္ေလာက္ အၾကာမွာ ၿဖစ္ခဲ႔တဲ႔ တရုတ္ၿပည္ ရွန္က်င္းၿပည္နယ္က မြတ္စလင္-ဟန္ အဓိကရုန္း
ကုိေတာ႔ အာရပ္ကမာၻ၇လည္း ဂရုမစိုက္ခဲ႔သလို တရုတ္ၿပည္ထဲက မြတ္စလင္ဆုိသူေတြကလည္း အေရးမလုပ္ခဲ႔ၾကပါဘူး။

ဇူလိုင္ ၅ ရက္ေန႔မွာ ရဲေတြက လူနည္းစု Uighurs လူမ်ိဳးေတြ ဆႏၵၿပတာကို နွိမ္နင္းခဲ႔တယ္။ အဲ႔ဒီ မြတ္စလင္လူနည္းစုဟာ တရုတ္ၿပည္အေနာက္ပိုင္း ရွင္က်န္း ၿပည္နယ္ရဲ႔
ၿမိဳ႔ေတာ္ Urumqi ကၿဖစ္တယ္။ Uighur လူငယ္ေတြဟာ လူမ်ားစု ဟန္လူမ်ိဳးေတြရဲ႔ ေနအိမ္ေတြ ကို ဓါးေတြနဲ႔ ဝင္ေရာက္တုိက္ခုိက္ခဲ႔ၾကတယ္။ အဓိကရုန္းအၿပီးမွာ ဟန္ ၁၃၇ ဦးေသဆံုးၿပီး
Uighurs ၄၆ ဦးေသဆံုးကာ ေဟြလူမ်ိဳး မြတ္စလင္တစ္ဦးေသဆံုးတယ္လို႔ သက္ဆုိင္ရာက သတင္းထုတ္ၿပန္တယ္။ ဒါေပမယ္႔ ဒုိင္ယာနာ ရတ္ရွ္ဝန္း လို႔ေခၚတဲ႔ ႏုိင္ငံေရးက်ြမ္းက်င္သူ (ကိုင္ရုိအေၿခစိုက္)
ကေတာ႔ အာရပ္နဲ႔ မြတ္စလင္ကမာၻက ဒီကိစၥအေပၚ အထူးတလည္ အာရံုမထားပါဘူးလို႔ ေၿပာၾကားခဲ႔တယ္။

အာရပ္မီဒီယာေတြအေနနဲ႔ ဒီၿဖစ္ရပ္ကို သာမန္ကာလွ်ံကာပဲ ေဖာ္ၿပခဲ႔ၿပီး ဂ်ာမဏီက အမ်ိဳးသမီး ဓါးနဲ႔အထုိးသတ္ခံရတဲ႔ ကိစၥအေပၚ ေခါင္းၿမီးၿခံဳအာဇာနည္မ (Headscarf Martyr) လို႔ ေဖာ္ၿပခဲ႔တဲ႔
မီဒီယာေတြ ဟာ ဒီလို တရုတ္ၿပည္က မြတ္စလင္မ္-ဟန္ အဓိကရုန္း ၿဖစ္ရပ္ေတြၿဖစ္ေပၚေနေပမယ္႔ အာရံုမထားခဲ႔ၾကပါဘူး။ အာရပ္တုိင္းမ္ သတင္းစာ လို႔ေခၚတဲ႔ ေဆာ္ဒီအေၿခစိုက္သတင္းစာက ေတာ႔
ဒီၿဖစ္ရပ္ကို ဘာသာေရးအရ ရုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈအေနနဲ႔ တင္စားခဲ႔ၿပီး Uighurs ေတြကို ပါလက္စတုိင္းလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ တင္စားခဲ႔ကာ ဟန္ လူမ်ိဳးေတြကို ဂ်ဳးေတြနဲ႔ တင္စားခဲ႔တယ္။ အီဂ်စ္အေၿခစုိက္ Al-Ahram
သတင္းစာကေတာ႔ ႏုိင္ငံတကာမိသားစုေတြကို ဒီလို နွိမ္နင္းၿဖိဳခြဲမႈအေပၚ အာရံုပိုစိုက္ၾကပို႔ လံႈ႔ေဆာ္ခဲ႔ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း မြတ္စလင္နဲ႔ အာရပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို တရုတ္မွာၿဖစ္တဲ႔ ကိစၥအေပၚ တရုတ္အစိုးရ
ရဲ႔ နွိမ္နင္းၿဖိဳခြဲမႈကို ရႈတ္ခ်ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိမႈေတြဟာ တုန္႔ၿပန္မႈ အလ်င္းကင္းမဲ႔ခဲ႔ၿပီး အာရပ္ကမာၻဟာ ဒီအေရးအခင္းမွာ ေရငံုနႈတ္ပိတ္ေနခဲ႔တယ္။

ဒါက အံ႔ၾသစရာေတာ႔သိပ္မရွိပါဘူး။ ဒီ အေရွ႔အလယ္ပိုင္းအစိုးရေတြနဲ႔ အာရပ္မိီဒီယာေတြ အထူးသၿဖင္႔ အစိုးရအာေဘာ္သတင္းမီဒီယာေတြဟာ တရုတ္အစုိးရရဲ႔ မြတ္စလင္လူနည္းစု ဆႏၵၿပတဲ႔အေပၚ ႏွိမ္နင္းၿဖိဳခြဲမႈကို ပါးစပ္ပိတ္ေနစရာ အေၾကာင္းေတြအမ်ားၾကိီးရွိေနပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႔တစ္ခ်ဳိ႔ေသာ အာရပ္အစိုးရေတြအတြက္ဆုိရင္ ေသြးရဲရဲ သံရဲရဲနဲ႔ ဒီ အဓိကရုန္းက ဓါတ္ပံုေတြဟာ သူတုိ႔ တုိင္းၿပည္ေတြမွာ ေန႔တစ္ဓူဝၿဖစ္ေနၾက၊ ၿမင္ေနရတဲ႔ ၿမင္ကြင္းေတြပဲေလ။" ဒီ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြထဲက အစိုးရေတြကိုယ္တုိင္ သူတုိ႔နဲ႔
ဆန္႔က်င္ဖက္ အတုိက္အခံအဖြဲ႔အစည္းေတြကို စံနစ္တက် ၿဖိဳခြဲေနတာပဲ။ ဖမ္းဆီးေနတာပဲ။ ၿပီးေတာ႔ သတ္ၿဖတ္ပစ္တာလည္း နည္းတာမွမဟုတ္ဘဲ "လို႔ အီဂ်စ္မြတ္စလင္ဘရားသားဟုဒ္ အဖြဲ႔က ေခါင္းေဆာင္ Essam el-Erian က ေၿပာပါတယ္။
"ဒီေတာ႔ သူတုိ႔ တရုတ္အစိုး၇ကို ဘယ္လိုလုပ္ စြပ္စြဲႏုိင္မလဲ။ သူတုိ႔က တစ္ေလွတည္းစီး တစ္ခရီးတည္းသြားေနတဲ႔လူေတြေလ" လို႔ ဆက္ေၿပာသြားပါတယ္။

တစ္ကယ္တမ္းေတာ႔ ဒီ Uighurs ေတြနဲ႔ နာမည္ေက်ာ္ မြတ္စလင္ဘရားသားဟုဒ္ အဖြဲ႔နဲ႔ တူညီေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ Uighurs ေတြက ဘာသာေရးအရ၊ စီးပြားေရးအရ ဟန္ လူမ်ိဳးေတြၾကီးစိုးတဲ႔ ေဒသခံအစိုးရရဲ႔ ဖိနွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကို မေက်နပ္ၾကဘူး။ အီဂ်စ္မွာရွိတဲ႔ မြတ္စလင္ဘရားသားဟုဒ္
အဖြဲ႔လို အစိုးရက ႏုိင္ငံေရးမွာပါဝင္ခြင္႔မေပး၊ အဖြဲ႔ဝင္ေတြ ခဏခဏ အဖမ္းခံရ ၿဖစ္တာေတြနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ တရုတ္အစိုးရကလဲ ဒီ Uighurs ဗတြကို ႏုိင္ငံတကာကို သြားလာခြင္႔ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ ဘာသာေရးအရ ဝတ္ၿပဳခြင္႔ေတြအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ႔ တူရကီႏုိင္ငံက
တရုတ္အစိုးရအေပၚ ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ရႈတ္ခ်တဲ႔ တစ္ခုတည္းေသာႏုိင္ငံၿဖစ္တယ္။ တူရကီ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကေတာ႔ ဒီကိစၥကို မ်ိဳးတုန္းသတ္ၿဖတ္မႈလို႔ေတာင္ စြပ္စြဲလိုက္တယ္။ တူရကီေတြနဲ႔ Uighurs ေတြၾကားမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ဘာသာစကားအရ ပတ္သက္မႈေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနပါတယ္။ တူရကီမွာ ဒီမုိကေရစီအစိုးရ
ရွိေနၿပီး ဒီလို ဘာသာေရးအရဆက္ႏြယ္မႈဟာ တူရကီရဲ႔ ရႈတ္ခ်မႈကို ပိုမို တြန္းအားေပးသြားေစတယ္လို႔ el-Erian က ဆက္ေၿပာသြားတယ္။

ဒီတစ္ပါတ္ထဲမွာေတာ႔ ေဂ်ာ္ဒန္မွာ ဆႏၵၿပတာေလး နည္းနည္းပါးပါးေတြ႔ရတယ္။ အေမရိကန္ေထာက္ပံ႔ထားေသာ သတင္းမိီဒီယာၿဖစ္တဲ႔ al-Hura လို႔ေခၚတဲ႔ မီဒီယာမွာ ေဂ်ာဒန္ ဥပေဒၿပဳအမတ္မ်ားက ရွင္က်န္းအေရးအခင္းကို ရႈတ္ခ်ဖို႔ အစိုးရကို အဆုိတင္သြင္းခဲ႔ၾကတယ္။
ေဂ်ာ္ဒန္ရဲ႔ အလယ္အလတ္က်င္႔လမ္းစဥ္က်င္႔သံုးတဲ႔ အစၥလာမ္ပါတီက အာရပ္နဲ႔ အစၥလာမ္အစိုးရေတြကို ဂ်ာမဏီနဲ႔ တရုတ္က မြတ္စလေတြအေရးကို ဆန္႔က်င္တဲ႔ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုလုပ္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ႔ေပမယ္႔ အာရပ္နဲ႔က်န္အစိုး၇ေတြအားလံုး ပါးစပ္ပိတ္ေနခဲ႔ၾကပါတယ္။

ဒီလို ပါးစပ္ပိတ္ေနရတဲ႔အဓိက အေၾကာင္းအရင္းကေတာ႔ ကုန္သြယ္ေရးပဲၿဖစ္ပါတယ္။ တစ္ၿခား ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးအက်ိဳးအၿမတ္ပိုင္းဆုိင္ရာေတြ လည္းရွိေသးတယ္လို႔ ဟာလာမူစတာဖာ (အီဂ်စ္ သတင္းစာအယ္ဒီတာ) ကေၿပာပါတယ္။ တရုတ္က
အေရွ႔အလယ္ပိုင္းမွာ အင္မတန္ကို အေရးပါတဲ႔ စီးပြားေရးဇာတ္ေကာင္ၾကီးၿဖစ္ေနပါတယ္။ အေမရိကန္က ပိတ္ဆုိ႔ထားသမွ် သူက ၿဖည္႔ေပးေနပါတယ္။ တရုတ္က အီရန္နဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္တုိ႔ကို ေထာက္ပံ႔ေပးေနတဲ႔ အၾကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္ၾကီးၿဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး တစ္ၿခား သြင္းကုန္လုပ္ငန္း
ေတြကလည္း မနည္းမေနာရွိေနပါေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး Double Standard ပံုစံ ခ်ိဳးေနတဲ႔ကိစၥကလည္း ရွိေသးတယ္။ အီဂ်စ္မွာ ႏုိင္ငံေရးအရ စိန္ေခၚမႈေတြၿဖစ္လာတုိင္း တရုတ္က ဘယ္ေတာ႔မွ ဝင္မစြက္ခဲပဘူး။ အဲ႔ဒီအဆင္႔အထိ တရုတ္က ဝင္မပတ္သက္ပါဘူးလို႔ မူစတာဖာက ဆက္ေၿပာပါတယ္။
ဒီလိုအေနအထားက အီဂ်စ္ကို တရုတ္ၿပည္က မြတ္စလင္မ္အေရးအခင္းေတြ ၿဖစ္တုိင္း ပါးစပ္ပိတ္ေနေစခဲ႔တယ္လို႔ေၿပာပါတယ္။

ဒါေပမယ္႔ တစ္ခ်ိဳ႔ကေတာ႔ မၾကာခင္ တရုတ္အစိုးရအေပၚ ရႈတ္ခ်မႈေတြ ေပၚထြက္လာမယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ ရတ္ရွ္ဝန္းကေတာ႔ "ဒါက အခုမွ အစပိုင္းပဲရွိေသးတာမုိ႔ မၾကာခင္ အာရပ္နဲ႔
က်န္မီဒီယာေတြမွာ ဆက္တုိက္ပါလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင္႔ပါတယ္" လိုပဆုိပါတယ္။ အယ္လ္ေခးဒါးအဖြဲ႔ကေတာ႔ ေၿမာက္အာဖရိကမွာရွိတဲ႔ ဟန္တရုတ္ေတြကို သတ္ၿဖတ္လက္စားေခ်ဖုိ႔ နိႈးေဆာ္လိုက္ပါတယ္။
အီရန္ႏုိင္ငံကေတာ႔ ဒီကိစၥမၿဖစ္ခင္ လြန္ခဲ႔တဲ႔ လပိုင္းကပဲ ဆႏၵၿပတဲ႔လူေတြကို အၾကမ္းဖက္နွိမ္နင္းခဲ႔ၿပီး ပါးစပ္ပိတ္ေနပါတယ္။ ၾကည္႔ရတာေတာ႔ အေရွ႔အလယ္ပိုင္း ႏုိင္ငံအစိုးရေတြအေနနဲ႔ ပါးစပ္ ဆက္ပိတ္ေနဖုိ႔ ပဲ မ်ားေနပါတယ္။

( ေဆာင္းပါးထြက္ေသာ ခုနွစ္မွာ ၂ဝဝ၉ ခုနွစ္ ဇူလိုင္ ၁၇ ရက္ေန႔ၿဖစ္ပါသည္။ ေဆာင္းပါးရွင္မွာ Abigail Hauslohner ၿဖစ္ၿပီး ကိုင္ရိုအေၿခစိုက္ၿဖစ္ပါသည္။ အီဂ်စ္ေတာ္လွန္ေရးမၿဖစ္ေသးေသာကာလၿဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ ရုိဟင္ဂ်ာအေရးအခင္းနွင္႔
နိႈင္းယွဥ္ေလ႔လာႏုိင္ရန္ ေဖာ္ၿပလိုက္ပါသည္။)

Myanmar Express.net မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္